Câu hỏi 1: Có nên cho trẻ đi học trung tâm hoặc gia sư ngay từ đầu không?
Trả lời: Với gia đình có điều kiện kinh tế tốt có thể đáp ứng mọi nhu cầu học tập cho con thì việc cho trẻ học ngay từ đầu ở trung tâm uy tín hoặc gia sư uy tín là một lợi thế rất lớn giúp trẻ phát triển kỹ năng nghe nói để giao tiếp thành thạo trước khi học các kỹ năng khác, nhưng cha mẹ cần lưu ý dù học theo cách nào thì cũng cần có thời gian do vậy cần kiên trì và theo lộ trình lâu dài. Một ưu điểm học theo cách này là cha mẹ không mất nhiều thời gian cho con, nhưng nếu muốn con học nhanh và hiệu quả nhất thì việc hỗ trợ con học tập tại nhà ngoài giờ học ngoại ngữ ở trung tâm hay gia sư là cần thiết, nếu không thì cũng mất rất nhiều thời gian để đạt được thành công. Với gia đình không có điều kiện, cách tốt nhất là cha mẹ dành thời gian đồng hành cùng con giai đoạn đầu giúp con tự học ở nhà đến khi đạt được trình độ nhất định sau một thời gian tích luỹ ở nhà, sau đó mới cho đi trung tâm thì giảm bớt được chi phí rất nhiều mà con học cũng nhanh và hiệu quả, việc đi học ở ngoài sớm hay muộn, mất nhiều hay ít tiền nó phụ thuộc vào việc hiệu quả tự học ở nhà. Đối với trường hợp gia đình thực sự khó khăn không có khả năng cho con học thêm ở ngoài thì vẫn có thể áp dụng phương pháp tự học, vẫn có thể giỏi được tiếng Anh bằng tự học với các nguồn tài liệu miễn phí, nhưng cần sự hỗ trợ tích cực của cha mẹ và sự nỗ lực của trẻ.
Câu hỏi 2: Đồng hành cùng con học tiếng Anh là thế nào?
Trả lời: Chúng ta cần phân biệt đồng hành cùng con khác với dạy học cho con, có nhiều cha mẹ vẫn hiểu sai cứ nghĩ đồng hành là phải dạy con học trong khi mình đâu có biết tiếng Anh. Đồng hành ở đây hiểu một cách đơn giản học cùng con hoặc hỗ trợ cho con học tiếng Anh. Do vậy với bất kỳ cha mẹ nào cũng có thể đồng hành cùng con trong việc học tiếng Anh được, nếu cha mẹ không biết tiếng anh thì chỉ cần hỗ trợ hậu cần cho con, còn cha mẹ nào biết tiếng Anh thì có thể vừa đồng hành của dạy con được. Đồng hành cùng con đòi hỏi cha mẹ phải có sự kiện trì, chịu tìm hiểu và quan trọng là phải có động lực vì định hướng tương lai tốt đẹp cho con sau này. Để giúp con tự học tiếng Anh ở nhà hiệu quả cha mẹ cần tìm hiểu phương pháp đúng, lộ trình đúng, học liệu và học cụ đúng, mục tiêu rõ ràng thì con đường học tiếng Anh sẽ rõ ràng, không lạc đường và thành công sẽ đến. Những chắc chắn một điều trên con đường tìm tòi đó sẽ có rất nhiều khúc mắc, băn khoăn vì ai cũng vậy đọc và nghiên cứu là vậy nhưng khi áp dụng thực tế sẽ có nhiều thứ xảy ra ngoài những gì cha mẹ biết, rồi nó liên quan mỗi đứa trẻ khác nhau, áp dụng cũng phải linh hoạt. Do vậy ngoài việc tự tìm đọc thì việc tham khảo ý kiến từ những người có kinh nghiệm là hết sức quan trọng, giúp đi đúng hướng, tiết kiệm thời gian, tiền bạc.
Câu hỏi 3: Học tiếng Anh mỗi ngày bao nhiều tiếng lá đủ?
Trả lời: Không có con số cụ thể là học mấy tiếng một ngày là đủ, nhưng chắc chắn một điều dù học bao nhiều thì điều quan trọng là phải kiên trì duy trì đều đặn thì chắc chắn sẽ thành công vấn đề chỉ là thời gian sớm hay muộn mà thôi. Phương pháp, lộ trình đúng thì thời gian học tiếng Anh đạt được kết quả tốt tỷ lệ thuận với thời gian dành cho học tiếng anh: Ví dụ một trẻ dành 2 tiếng mỗi ngày học tiếng Anh mất 2 năm để nghe nói tốt, trẻ chỉ dành 30 phút học mỗi ngày có thể mất 3-4 năm mới có thể nghe nói tốt (không tính đến trường hợp trẻ có năng lực đặc biệt về tiếng Anh). Như vậy, việc học tiếng anh bao nhiêu là đủ, trong bao lâu để sử dụng thành thạo tiếng Anh ngoài những yếu tố phương pháp, lộ trình, năng lực đặc biệt… thì việc cha mẹ sắp xếp thời gian cho con học ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả. Đó cũng là lý do vì sao sự đồng hành của cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc học tiếng Anh của con, tạo điều kiện cho con có thời gian học nhiều nhất có thể.
Câu hỏi 4: Học tiếng Anh như thế nào để có thể dành được học bổng hoặc du học?
Trả lời: Nói đến hocc bổng từ tiếng Anh hoặc du học nghĩa là nói đến tiếng Anh học thuật, đây có lẽ là mục tiêu mà cha mẹ nào cũng mong muốn con đạt được. Để có được những xuất học bổng tiếng Anh trong nước, nước ngoài hoặc để đi du học thì trẻ nên có sự chuẩn bị học đầy đủ 4 kỹ năng, chứ không ưu tiên riêng kỹ năng nào vì chúng đều quan trọng, có thể một kỳ thi đánh giá năng lực ngoại ngữ bạn trẻ đạt điểm cao, nhưng nếu có sự chênh lệch giữa các kỹ năng lớn thì trong khi vào học trẻ sẽ gặp khó khăn nhất định. Ví dụ: một bạn trẻ thi Ielst 7.5 có thể đi du học Mỹ chẳng hạn, ở Việt Nam đạt được điểm số đó là rất đẳng cấp rồi, nhưng nếu bạn nói chưa tốt do ở Việt Nam thiếu điều kiện học kỹ năng đó, khi sang học bạn đó dễ bị choáng ngợp vì bạn nghe giảng không hiểu nhiều, giao tiếp bạn bè chưa ổn, có thể bị áp lực và mất nhiều tháng để thích nghi, hoặc bạn nào điểm cũng cao như vậy nhưng kỹ năng viết chưa tốt thì việc học thuật cũng sẽ gặp khó khăn trong quá trình học để theo kịp lớp. Như vậy điểm chỉ phản ảnh một phần và là điều kiện, còn chúng ta cần hiểu ngoải điểm ra thì trẻ cần có năng lực sử dụng ngoại cao hơn nữa thì mới không bị choáng ngợp, chủ yếu choáng ngợp vì cứ nghĩ điểm cao có thể sang du học sẽ thuận lợi, nhưng thực tế sang đó nó lại có nhiều khó khăn. Nên cách tốt nhất ngoài mục tiêu để thi đạt được các chứng chỉ quốc tế thì nên chuẩn bị kỹ năng sử dụng ngoại ngữ thành thạo và toàn diện bằng cách nào đó tốt nhất có thể để chuẩn bị hành trang vững vàng trước khi bước ra biển lớn. Đương nhiên có rất nhiều người họ đều vượt quá khó khăn ban đầu, nhưng nếu có thể thì chúng ta hay chuẩn bị tốt nhất có thể với một lộ trình học tiếng Anh từ sớm.
Câu hỏi 5: Làm sao giúp trẻ tăng từ vựng hiệu quả ?
Trả lời: Từ vựng được hấp thụ chia làm hai loại: ghi nhớ thụ động và ghi nhớ chủ động. Một người Việt Nam học tiếng Anh không có một môi trường học như người bản ngữ do vậy thường sẽ hấp thự từ vựng bằng cách học chủ động. Với trẻ nhỏ từ 0-4 tuổi thì có lợi thế ghi nhớ thụ động thông qua việc xem phim, nghe nó đi vào một trí nhớ một cách tự nhiên và rất thoải mái, thường thì những từ vựng này nó sẽ đi vào trí nhớ dài hạn, như kiểu trẻ em học bằng tiềm thức giống một đứa trẻ học ngôn ngữ mẹ đẻ, tích luỹ một cách tự nhiên. Với trẻ lớn và người trưởng thành thì từ vựng được nạp vào bằng cách học có chủ đích và sẽ mất thời gian để chuyển từ trí nhớ ngắn hạn vào trí nhớ dài hạn, việc học chủ động cần có sự nỗ lực hơn mới đem lại hiệu quả. Đó là lý do vì sao nên cho trẻ học sớm để trẻ có thời gian hấp thụ từ vựng một cách dễ dàng và bền vững. Như vậy từ phân tích trên, với trẻ từ 0-4 tuổi thì cho trẻ học từ vựng tự nhiên bằng cách cho xem phim, nghe nhạc, nghe loa các chương trình tiếng Anh, trẻ từ 5 tuổi trở lên thì muốn tăng nhanh từ vựng thì phải học và theo lộ trình phù hợp, để ghi nhớ sâu thì nên học song song các kỹ năng để trẻ có thể gặp lặp đi lặp lại từ vững đó. Có rất nhiều cách người ta đưa ra để ghi nhớ từ vựng, mỗi cách sẽ có những ưu điểm riêng, mỗi người có sở thích học từ vựng khác nhau do vậy cần căn cứ vào từng đối tượng để lựa chọn cách học phù hợp nhất, nhưng dù bằng cách nào thì cũng nên tuân theo nguyên tắc đầu vào thoải mái thì việc học từ vựng mới hiệu quả và ghi nhớ sâu. Những cách có thể học từ vựng có thể kể đến: xem phim, nghe nhạc – truyện, đọc sách, học trên các phần mềm, học các bài giảng tiếng Anh online…Hiện nay các cha mẹ có con nhỏ trong độ tuổi từ 0-11 tuổi thường áp dụng phương pháp tự học ở nhà để phát triển kỹ năng và tăng vốn từ vựng: xem các chương trình tiếng anh thiếu nhi, lồng tiếng các video phim hoạt hình, lồng tiếng các bài giảng của giáo viên bản ngữ, tự thuyết trình theo chủ đề, làm sách tiếng anh theo năng lực, đọc sách truyện, đọc sách truyện online, học các ứng dụng học tiếng anh. Tuỳ theo sở thích cha mẹ cần nắm bắt được từ con họ để lựa chọn, nhưng nên kết hợp các cách đó lại để con học toàn diện và ghi nhớ tốt, phát huy đa giác quan trong việc học tiếng Anh sẽ hiệu quả hơn. Cha mẹ cần lưu ý không nên nóng vội vì học gì cũng cần có thời gian để ghi nhớ, cứ kiên trì học đều đặn theo lộ trình đã lựa chọn việc tích luỹ từ vựng sẽ ngày một phong phú.
Câu hỏi 6: Có nên cho con học trường đơn ngữ tiếng Anh hoặc quốc tế song ngữ từ nhỏ không?
Trả lời: Câu hỏi chung chung, nhưng sẽ giải thích chi tiết trong trường hợp này. Gia đình có đủ điều kiện để cho con theo học các trường quốc tế thì nên học, có điều cần dự tính là theo học lâu dài do vậy về tài chính cũng phải tính tới truyện lâu dài, chứ không giữa đường đứt gánh vì học các trường quốc tế rất tốn kém, tuyệt đối không cố gồng gánh để cho con học, vì như thế chưa hẳn là tốt mà cuộc sống gia đình sẽ gặp nhiều khó khăn, không ai đảm bảo được sẽ trụ được bao lâu, ngoài ra không nhất thiết cứ phải bắt buộc vào trường quốc tế con mới giỏi tiếng Anh, sẽ có nhiều hướng khác tiết kiệm hơn. Rất nhiều cha mẹ vì mục tiêu sau này con phấn đấu lấy học bổng nên muốn học tiếng Anh ở trường quốc tế, đó không phải còn đường duy nhất, nhất là đối với gia đình điều kiện kinh tế không cho phép thì có thể lựa chọn việc đồng hành cùng con tự học ở nhà từ nhỏ trong việc học tiếng anh, hoàn toàn có thể có cơ hội lấy được học bổng nếu có mục tiêu, kế hoạch học tập rõ ràng để theo đuổi ước mơ. Ít tiền cha mẹ có thể cho con học từ những chương trình tiếng anh như: xem nghe trên mạng, kênh truyền hình tiếng anh, học các Web/App (Razkid, Reading Eggs, Monkeys, tài khoản Studyladder…) tiếng anh miễn phí hoặc có phí nhưng nó rất rẻ, chương trình homecshooling Acellus, Abeka của Mỹ, học bộ sách K, Grade tiếng anh của Singapore hoặc của Mỹ, Anh. Nếu điều kiện khá hơn chút thì cho con học trực tuyến với giáo viên bản xứ sau khi đã có thời gian tự học và tích luỹ được một lượng kiến thức, học với giáo viên thì sẽ đẩy nhanh năng lực ngoại ngữ cho con. Như vậy chỉ cần cha mẹ có thể đồng hành cùng con thì dù không có điều kiện kinh tế cũng hoàn toàn có thể giúp con giỏi tiếng Anh và có thể đặt được những mục tiêu lớn sau này trên con đường học tập.
Câu hỏi 7: Không cần giáo viên dạy con có thể tự học toàn diện các kỹ năng ngoại ngữ không?
Trả lời: Trong rất nhiều phần chia sẻ có đề cập tới các kỹ năng năng anh có thể tự học được ở nhà thì hầu như đều có thể tự học được chỉ duy nhất kỹ năng nói tương tác hai chiều để phát triển phản xạ cho trẻ là không tự học được. Nhưng ngay cả kỹ năng nói nếu cố gắng cũng có thể tự tìm cách học bằng việc tìm những nới có thể nói truyện với tây, tìm bạn học để nói truyện bằng tiếng anh cũng có thể phát triển phản xạ tốt. Như vậy nếu xét phương diện tích cực thì hoàn toàn có thể tự học thành thạo tất cả các kỹ năng được, có điều nó sẽ vất vả và cần sự nỗ lực cố gắng rất nhiều của cả cha mẹ và cả người học. Việc tự học đòi hỏi có sự hỗ trợ của cha mẹ rất nhiều để đồng hành cùng con, nhất là tìm hiểu phương pháp, lộ trình đúng và phù hợp với trẻ, tìm học liệu cho con học phù hợp với chi phí gia đình.
Câu hỏi 8: Nghe loa thế nào cho đúng và hiệu quả?
Trả lời: Nghe loa đài cũng cần có phương pháp mới hiệu quả, không phải thích nghe gì thì nghe, nếu nghe sai thì cũng chỉ ở mức độ thấy âm thành quen quen thôi chứ không thể hiểu được nội dung và không nhớ được từ vựng. Vậy nghe đúng là thế nào? Có một vài cách áp dụng như sau:
- Xem gì thì copy file nội dung đó để nghe, hoặc nếu chưa có sẵn file có thể chuyển từ MP4 -> MP3 rồi copy vào loa để nghe.
- Nghe gì đọc cái đó để có thể đọc đúng và học được giọng, phát âm, ngữ điệu được tốt.
- Có thể nghe trước khi đọc sách để có làm quen với những âm thanh câu từ trước, việc này giúp cho khi nghe đọc trở nên dễ dàng hơn.
- Nghe theo trình độ, nếu nghe khó quá sẽ gây áp lực, chán nản và dễ bỏ cuộc.
- Nghe không ảnh hưởng như xem do vậy hãy tận dụng mọi thời gian rảnh rỗi để nghe thường xuyên, nghe càng nhiều càng tốt.
- Mỗi nội dung nên nghe ít nhất liên tục trong 1 tuần để ngấm lâu thì mới dễ dàng chuyển từ ghi nhớ tạm thời sang ghi nhớ dài hạn, và phải có kế hoạch ôn lại.
- Trong luyện nghe tiếng anh có một cách nghe hiệu quả nữa là nghe chép chính tả, đây là cách luyện nghe kinh điển của học ielts, có điều phương pháp này cũng khá áp lực vì chép chính xác từng từ một, nhưng hiệu quả lại rất tốt.
- Với những trẻ lớn trên 8 tuổi nghe xem phim hiệu quả thì việc hiểu trước nội dung rồi nghe xem là cách giúp cho việc nghe trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Hiểu trước nội dung bằng cách nghe bài dịch bằng tiếng Việt trước hoặc xem bằng tiếng Việt trước, hoặc tra từ điển để hiểu nội dung trước. Nếu không hiểu nội dung, chưa biết từ vựng mà cứ xem cứ nghe không phụ đề thì cũng chỉ thấy quen quen chứ không thể nhớ được từ vựng, không thể hiểu được nội dung vì lứa tuổi này không giống như trẻ nhỏ dưới 8 tuổi. Dưới 8 tuổi trẻ có năng lực học ngôn ngữ tốt, khả năng đoán nội dung tốt, chúng ít chịu ảnh hưởng của ngôn ngữ mẹ đẻ trong quá trình học ngôn ngữ mới.
Câu hỏi 9: Cha mẹ không biết tiếng Anh có thể giúp con học tiếng Anh không?
Trả lời: Có những ý kiến cho rằng cha mẹ phải biết tiếng anh hoặc phải học để biết tiếng anh mới đồng hành cùng con được, để tương tác, nói truyện, đọc truyện…cùng con thì con mới giỏi tiếng Anh được, điều đó thì luôn đúng nếu cha mẹ có khả năng dành thời gian, công sức, kiên trì, ham học hỏi để học cùng con. Nhưng thực sự điều đó rất khó và ít cha mẹ nào có điều kiện và khả năng kiên trì làm được, nó chỉ được áp dụng cho thiểu số cha mẹ ở Việt Nam hiện nay, cuộc sống mưu sinh, cơm áo gạo tiền, tư duy về hi sinh…ảnh hưởng rất nhiều khiến cha mẹ không thể vượt qua rào cản đó để đồng hành cùng con. Nhưng cha mẹ cũng không cần lo lắng quá vì điều đó, cũng đừng nghĩ không biết tiếng anh thì không thể giúp con giỏi tiếng Anh, và cũng không cần thiết cha mẹ phải mất công sức học tiếng anh để giao tiếp với con, như nói ở trên làm được thì tốt không làm được thì có giải pháp khác, con vẫn học ngoại ngữ giỏi bình thường. Hiện nay có quá nhiều nguồn học liệu giúp con có thể tự học tiếng Anh, chỉ cần cha mẹ chịu khó tìm tòi một phương pháp học, lộ trình học phù hợp áp dụng cho con tự học, việc cha mẹ cần làm là đóng vai trò hậu cần cho con, ngồi cùng con để hỗ trợ những gì có thể, không cần hỗ trợ chuyên môn, đồng thời đồng hành là để kèm cặp con, nhắc nhở con thực hiện việc rèn luyện học tập nghiêm túc hoàn thành kế hoạch học mỗi ngày, kiên trì duy trì con sẽ tiến bộ, riêng những kỹ năng bắt buộc phải sửa bài thì có thể nhờ sự hỗ trợ của gia sư.
Câu hỏi 10: Trẻ từ 1 tuổi học tiếng Anh thế nào cho hiệu quả?
Trả lời: Cha mẹ biết tiếng Anh thì có thể giao tiếp với con để con học song song với tiếng mẹ đẻ luôn, có điều nên có cách học phù hợp, nếu bố nói tiếng anh với con thì chỉ mình bố nói còn lại người khác nói tiếng Việt, để trẻ học cả hai ngôn ngữ được tốt. Cha mẹ không biết tiếng anh, không giao tiếp tương tác với con được thì có thể áp dụng phương pháp tạo môi trường tiếng Anh nhân tạo bằng cách cho con nghe, xem tuỳ theo quan điểm của mỗi cha mẹ vì nghe xem thiết bị có những tác hại liên quan đến mắt của trẻ, cùng lắm sợ trẻ hại mắt không cho xem thì cho nghe để có thời gian làm quen với âm thanh mới, ngôn ngữ mới để khi lên 5 tuổi có thể cho trẻ học tích cực theo phương pháp, lộ trình phù hợp cho lứa tuổi trẻ sẽ có được năng lực ngoại ngữ tốt sau 1-2 năm học tích cực.
