1. Cơ sở để làm căn cứ đưa ra phương pháp này
- Kết quả việc học tiếng anh của con gái từ khi con lên 2 tuổi (thời gian cho việc học tiếng anh chỉ từ 7-15 phút/ngày từ 2-5 tuổi, khi con lên 6 tuổi mới thay đổi chút phương pháp cho con học tích cực đủ 4 kỹ năng để tăng thời gian lên bù lại những năm trước học quá ít) cho đến khi con lên 7 tuổi thì có được những thành quả nhất định, tuy chưa đạt được kết quả cao nhưng cũng là một sự thành công ngoài mong đợi vì trong suốt giai đoạn cho con học tiếng anh có nhiều sai lầm do vậy cũng làm ảnh hưởng khá lớn đến tốc độ và khả năng thành thạo tiếng anh của con trong thời điểm hiện tại. Nhưng bằng sự đổi mới, mạnh dạn thay đổi thì năng lực tiếng anh của con được cải thiện rất tốt, quan trọng con sử dụng và nói tiếng anh rất tự nhiên (con gái tôi năm nay lên 8 tuổi, con bắt đầu tiếp cận tiếng anh năm con lên 2 tuổi vào năm 2016, lúc 2 tuổi con đã nói tiếng việt khá ổn rồi).
- Từ thực tế bản thân việc tôi học tiếng anh và mất rất nhiều thời gian công sức để tìm kiếm một phương pháp phù hợp để học tiếng anh, nhưng kết quả vẫn không được như kỳ vọng, cũng chỉ ở mức giao tiếp cơ bản mặc dù đã cố gắng rất nhiều.
- Từ việc áp dụng phương pháp học cho con trong suốt quá trình từ khi con 2 tuổi đến nay thì tôi có biết đến rất nhiều phương pháp khác nhau. Các phương pháp mà các phụ huynh áp dụng thì mỗi người một vẻ, chẳng ai giống ai, kết quả thì cũng mỗi người một khác. Nhưng dù áp dụng cách nào đi nữa thì tôi đúc kết lại việc học tiếng anh nhất là cho trẻ con từ sớm nó vẫn có một triết lý chung từ đó tạo ra hàng chục, hàng chăm các biến thể khác nhau để áp dụng phù hợp cho từng điều kiện và hoàn cảnh của phụ huynh, của các con.
2. Phương pháp cụ thể
Như chúng ta đã biết để có thể đưa bất kỳ nội dung kiến thức nào vào trong bộ não của chúng ta ghi nhớ một cách dễ dàng nhất thì việc quan trọng là nội dung input phải càng dễ càng đơn giản càng tốt, càng ấn tượng càng tốt và phải là cái gì đó mà người học thấy thú vị, đam mê hoặc cái gì đó input ghi nhớ vào trong bộ não một cách vô thức mà không cần sự cố gắng thì điều đó rất tuyệt vời vì nó thực sự dễ dàng nhất có thể.
Việc học ngôn ngữ của một đưa trẻ chúng ta cũng biết là nó thuận theo tự nhiên, chúng không cần phải cố gắng cứ đủ ngày, đến tháng, đến năm là chúng sẽ nghe nói tốt, những đưa trẻ khác nhau thì chúng chỉ khác nhau về thời gian mà thôi. Vậy việc học ngoại ngữ thì sao? Nó cũng diễn ra như vậy thôi, chỉ có một nguyên tắc duy nhất làm sao để trẻ có được một môi trường ngữ cảnh giáo tiếp tiếng anh đủ về lượng thời gian tiếp cận như một đứa trẻ bản ngữ là trước sau gì chúng cũng nghe nói được. Trong môi trường ngữ cảnh giao tiếp ngoại ngữ đó, một đứa trẻ nghe nói tốt khi nào thì nó phụ thuộc vào việc đưa trẻ đó dành bao nhiều thời gian để tiếp cận ngữ cảnh đó.
Vậy một câu hỏi đặt ra là làm sao có được ngữ cảnh ngoại ngữ đó? Có hai cách để có được một môi trường như vậy đó là:
- Cho đứa trẻ đó đi sống ở nơi bản xứ nói ngôn ngữ tiếng anh mình cần học (cách này vốn dĩ không khả thi trừ trường hợp gia đình con sáng đí định cư)
- Tạo môi trường ngữ cảnh giáo tiếp tiếng anh ngay tại nơi mình sinh sống. Nếu là ngày xưa những năm 2010 trở về trước thì với đặc thù nước việt nam còn kém phát triển, công nghệ cũng hạn chế, internet cũng hạn chế…thì việc tạo ra một ngữ cảnh ngoại ngữ là vô cùng khó khăn, thậm trí hầu hết không thể. Nhưng hiện nay với sự phát triển kinh tế - xã hội đời sống nhân dân tốt hơn rất nhiều kết hợp với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ thông tin, xuất hiện rất nhiều thiết bị điện tử thông mình nghe nhìn hiện đại, tiện lợi mà giá cả phù hợp với điều kiện. Căn cứ vào điều kiện hiện tại chúng ta có thể tạo ra một môi trường giao tiếp ngoại ngữ tiếng anh ảo thông qua các thiết bị như tivi, đài, máy tính, laptop, ipad, máy tính bảng, điện thoại…và các ứng dụng học tiếng anh rất chất lượng từ nước ngoài cũng như ở Việt Nam để tao ra được môi trường có âm thanh giao tiếp tiếng anh thông qua nghe, môi trường ngữ cảnh giao tiếp thông qua xem màn hình hoặc nghe xem thông qua các ứng dụng học tiếng anh…
Cách tiến hành thực hiện:
Chúng ta chia thành các đối tượng khác nhau do mỗi đối tượng về lứa tuổi sẽ có cách tiếp cận tiếng anh trong môi trường ảo là khác nhau.
· Với trẻ bắt đầu tiếng từ 0-2 tuổi: Cha mẹ chỉ cần sắm thiết bị phù hợp với điều kiện gia đình cho con, lựa chọn tài liệu phù hợp cho con và tiến hành cho con xem và nghe một cách tự nhiên, thế là đủ cho đến khi con tự nói được tiếng anh. Thời gian cho giai đoạn tiếp cận tiếng anh trong môi trường ảo này càng nhiều càng tốt, tốt nhất thời gian tương đương với một đứa trẻ bản ngữ.
· Với trẻ bắt đầu tiếng anh từ 3-5 tuổi: có thể áp dụng như trẻ từ 0-2 tuổi hoặc có thể
· cho vào đài cho con nghe đi nghe lại càng nhiều càng tốt. Chỉ cần nghe xem không cần đọc, chỉ khi nào trẻ lên 5 thì có thể cho con tập đọc cũng được. Khoảng độ tuổi này con mới tiếp cận tiếng anh mà lại xem nghe tự nhiên, không có sự can thiếp gì cả thì khả năng khi lên 6 tuổi con vẫn không tự bật nói được thì phụ huynh có thể điều chỉnh bằng cách dành khoảng thời gian 1-1.5 năm cho con học tích cực và chủ động đủ 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết, có thêm tương tác nữa thì càng tốt khi đó con sẽ bật nói được tự nhiên được.
· Với trẻ bắt đầu tiếng anh từ 6 tuổi trở lên: Đây là lứa tuổi muộn, qua thời điểm vàng quan trọng của trẻ em khi học ngôn ngữ, hơn nữa khi vào cấp 1 các con học nhiều môn học và không có nhiều thời gian cho việc học tiếng anh thì để bắt đầu từ nhóm tuổi này học một cách tự nhiên thoải mái như nhóm tuổi nhỏ hơn thì rất khó. Nhóm tuổi này thì các con cần học theo lộ trình tích cực và chủ động, học bằng ý thức là chính kiên trì rèn luyện để chuyển vào bộ nhớ bằng tiềm thức mới gọi là thành công. Học song song đủ 4 kỹ năng nhưng vẫn phải duy trì ưu tiên ban đầu là nghe ngấm tiếng anh và vẫn tuân quy tắc ưu tiên là học nghe – nói – đọc – viết.
Tóm lại:
Phương pháp thì nhiều vô kể, người thành công trong việc học ngoại ngữ cũng nhiều vô kể. Nhưng để có được một phương pháp dễ dàng nhất, rẻ nhất, tiện lợi nhất, không áp lực nhất mà kết quả tự nhiên nhất thì có thể tham khảo bài viết này. Bài viết mang tính chất quan điểm cá nhân căn cứ vào kinh nghiệm, bài học và thu thập thông tin nghiên cứu khác.
Tại sao cùng một ngôn ngữ, mỗi vùng miền lại có giọng nói khác nhau?
Ta lấy ví dụ là Tiếng việt chúng ta có giọng ba miền khác nhau, thâm trí như ở giọng nói từ Nghệ An đến Huế gần như nhau nhưng qua đèo Hải vân lại có giọng khác của Đà nẵng, Quảng bình, Phú yên… Nguyên nhân thì có rất nhiều và phức tạp, nhưng có thể kể tới một vài nguyên nhân sau:
Có sự cô lập tương đối giữa hai cộng đồng nói cùng thứ tiếng. Mức độ cô lập càng cao và càng lâu thì sự khác nhau về giọng nói càng nhiều theo thời gian. Đặc tính cô lập này bao gồm:
+ Thiên nhiên: địa lý (cách nhau núi, sông), khi hậu (ít thấy hơn nhưng vẫn có thể là một nguyên nhân), môi trường (sống ở trong rừng hay miền núi hay đồng bằng)…
+ Con người: khác biệt do phong tục tập quán, cung cách lễ giáo, chế độ chính trị, tư tưởng và nhất là tôn giáo.
Sự cô lập này nó làm cho giọng nói ngôn ngữ của cộng đồng không lan rộng phổ biến ra khỏi biên giới tương đối của cộng đồng đó…càng lâu dài số lượng, chât lượng của biến đổi càng nhiều, làm nên đặc thù của ngôn ngữ địa phương.
Có một sự pha trộn các sắc tốc khác nhau (qua trình đồng hoá, dị hoá). Một dân tộc dịch chuyển hay do xâm lấn đến vùng đất mới, sống trong một thời gian đủ dài sẽ tác động đến âm tiết và cách nói của người bản xứ. Tiếng việt Miền bắc chịu ảnh hưởng nhiều từ tiếng vùng Nam trung hoa, nhưng khi chuyển dần vào Nam thì giọng nói khác dần theo quốc gia hay lãnh thổ mà trước kia Việt Nam mở rộng bờ cõi. Sự pha trộn trên dẫn tới các thế hệ lai ngôn ngữ, cách nói, cách diễn đạt và giọng nói.
Có sự thích nghi với môi trường sống của từng vùng. Nơi nào mà nhu cầu cuộc sống đòi hỏi phải dùng nhiều hơn một số từ ngữ nào đó thì ngôn ngữ sẽ biến đổi và thể hiện theo. Cộng đồng sống vùng đông bằng phát triển nông nghiệp, trông trọt, chăn nuôi phát triển thì những thuật ngữ về trông trọt, chăn nuôi sẽ phát triển, trong khi những người sống vùng biển thì sẽ phát triển những thuật ngữ của vùng biển…
Như vậy, đối với cộng đồng sử dụng tiếng anh trên toàn thế giới cũng vậy, trong cùng ngôn ngữ là tiếng anh nhưng sẽ có rất nhiều giọng nói khác nhau như giọng Anh, Mỹ, Úc, Canada, Philipine, Singapore, Ấn Độ, Nam phi…ngoài ra còn rất nhiều cộng đồng sử dựng tiếng anh ở các nước khác nữa. Giữa các nước khác nhau thì giọng tiếng anh cũng có sự biến thiên khác nhau rất mạnh do có sự cô lập lớn về thiên nhiên, con người và môi trường sống.
Hiện nay trên thế giới có bốn giọng Anh lớn là Mỹ, Anh, Úc, Canada nếu chúng ta học được một trong bốn giọng trên là tốt nhất và dể hiểu nhất. Còn lại các giọng Anh khác bị lai nhiều nên nghe sẽ khó hơn và trong giao tiếp cần chút thời gian để làm quen và hiểu một cách dễ dàng hơn.
Vậy làm sao để một người Việt Nam có sự khác nhau rất nhiều về địa lý, văn hoá, chính trị, môi trường sống và tôn giáo có thể học được giọng Anh lớn như Anh, Mỹ…Cách duy nhất là hạn chế tối đa sự lai về ngôn ngữ nghĩa la chúng ta hay bắt đầu học bằng cách chọn tiếp cận một giọng Anh chuẩn và phổ biến, ưu điểm nhất cho tới khi thành thạo ngôn ngữ và giọng đó thì thôi, sau đó mới có thể trải nghiệm thêm các giọng Anh khác thoải mái. Đông thời cần tìm hiểu thêm về văn hoá, chính trị, tôn giáo của người bản ngữ sẽ giúp cải thiện tốt giọng.
Nhưng cũng có những quan điểm khác mà tôi cũng đồng tình là việc học ngoại ngữ là để thoả mãn nhu cầu giao tiếp, khi giao tiếp thành công nghĩa là việc học ngôn ngữ như vậy cũng được gọi là thành công mà không quan trọng là giọng nào, miễn sao giao tiếp nói một cách thành thạo và đối phương có thể hiểu được. Có điều với những giọng bị lai nhiều thì khiến cho người nghe phải mất thời gian làm quen mới hiểu trọn vẹn những gì được truyển đạt.
Như vậy tuỳ theo nhu cầu của mỗi người sẽ có sự lựa chọn cách học thế nào cho phù hợp chứ không bắt buộc là phải theo một giọng nào đó. Vì Tiếng anh là ngôn ngữ quốc tế chúng ta học Tiếng anh không phải chỉ để giao tiếp với người Anh, người Mỹ…mà còn dùng giao tiếp với tất cả cộng động dùng tiếng anh trên thế giới do vậy chúng ta cũng không thể học hết được tất cả các giọng của họ.
Lời khuyên:
Hiện nay khoa học công nghệ phát triển vượt bậc, nguồn học liệu tiếng anh thì nhiều vô kể, chúng ta chỉ cần chịu khó siêu tập trên mạng có thể tạo cho riêng con mình một khi học liệu tiếng anh với giọng Anh lớn chuẩn 100%, đó là một lựa chọn tốt cho con bạn học tiếng anh giọng chuẩn bản xứ. Cố gắng cho con bạn học được giọng chuẩn bản xứ cho tới khi con bạn thành thạo thì thôi. Ngoại lệ trong trường họp con bạn học Online hoặc Offline trực tiếp thì tuỳ theo điều kiện tài chính vì chi phí cho việc học thây cô là khá lớn không phải gia đình nào cũng có điều kiện đáp ứng.
Lưu ý:
Ở đây chúng ta không bàn luận việc học giọng này giọng kia là đúng hay sai mà ta chỉ phân tích ưu nhược điểm của nó. Trong những điều kiện, hoàn cảnh khác nhau sẽ có sự lựa chọn khác nhau. Vi dụ: Một cha mẹ Việt Nam biết tiếng anh có thể dạy con nói tiếng anh là chuyện bình thường, về lâu dài con sẽ học được giọng Tiếng anh của cha mẹ mình, về căn bản thì con vẫn có thể sử dụng tiếng anh thành thạo, có chăng thì giọng của con không được hay như giọng bản ngữ thôi và khi gặp nói truyện với người bản ngữ với giọng chính thống thì ban đầu con sẽ khó nghe hơn và cần có thời gian để làm quen thêm.
Biên tập: Edu Việt
