Ta lấy ví dụ là Tiếng việt chúng ta có giọng ba miền khác nhau, thâm trí như ở giọng nói từ Nghệ An đến Huế gần như nhau nhưng qua đèo Hải vân lại có giọng khác của Đà nẵng, Quảng bình, Phú yên… Nguyên nhân thì có rất nhiều và phức tạp, nhưng có thể kể tới một vài nguyên nhân sau:
Có sự cô lập tương đối giữa hai cộng đồng nói cùng thứ tiếng. Mức độ cô lập càng cao và càng lâu thì sự khác nhau về giọng nói càng nhiều theo thời gian. Đặc tính cô lập này bao gồm:
+ Thiên nhiên: địa lý (cách nhau núi, sông), khi hậu (ít thấy hơn nhưng vẫn có thể là một nguyên nhân), môi trường (sống ở trong rừng hay miền núi hay đồng bằng)…
+ Con người: khác biệt do phong tục tập quán, cung cách lễ giáo, chế độ chính trị, tư tưởng và nhất là tôn giáo.
Sự cô lập này nó làm cho giọng nói ngôn ngữ của cộng đồng không lan rộng phổ biến ra khỏi biên giới tương đối của cộng đồng đó…càng lâu dài số lượng, chât lượng của biến đổi càng nhiều, làm nên đặc thù của ngôn ngữ địa phương.
Có một sự pha trộn các sắc tốc khác nhau (qua trình đồng hoá, dị hoá). Một dân tộc dịch chuyển hay do xâm lấn đến vùng đất mới, sống trong một thời gian đủ dài sẽ tác động đến âm tiết và cách nói của người bản xứ. Tiếng việt Miền bắc chịu ảnh hưởng nhiều từ tiếng vùng Nam trung hoa, nhưng khi chuyển dần vào Nam thì giọng nói khác dần theo quốc gia hay lãnh thổ mà trước kia Việt Nam mở rộng bờ cõi. Sự pha trộn trên dẫn tới các thế hệ lai ngôn ngữ, cách nói, cách diễn đạt và giọng nói.
Có sự thích nghi với môi trường sống của từng vùng. Nơi nào mà nhu cầu cuộc sống đòi hỏi phải dùng nhiều hơn một số từ ngữ nào đó thì ngôn ngữ sẽ biến đổi và thể hiện theo. Cộng đồng sống vùng đông bằng phát triển nông nghiệp, trông trọt, chăn nuôi phát triển thì những thuật ngữ về trông trọt, chăn nuôi sẽ phát triển, trong khi những người sống vùng biển thì sẽ phát triển những thuật ngữ của vùng biển…
Như vậy, đối với cộng đồng sử dụng tiếng anh trên toàn thế giới cũng vậy, trong cùng ngôn ngữ là tiếng anh nhưng sẽ có rất nhiều giọng nói khác nhau như giọng Anh, Mỹ, Úc, Canada, Philipine, Singapore, Ấn Độ, Nam phi…ngoài ra còn rất nhiều cộng đồng sử dựng tiếng anh ở các nước khác nữa. Giữa các nước khác nhau thì giọng tiếng anh cũng có sự biến thiên khác nhau rất mạnh do có sự cô lập lớn về thiên nhiên, con người và môi trường sống.
Hiện nay trên thế giới có bốn giọng Anh lớn là Mỹ, Anh, Úc, Canada nếu chúng ta học được một trong bốn giọng trên là tốt nhất và dể hiểu nhất. Còn lại các giọng Anh khác bị lai nhiều nên nghe sẽ khó hơn và trong giao tiếp cần chút thời gian để làm quen và hiểu một cách dễ dàng hơn.
Vậy làm sao để một người Việt Nam có sự khác nhau rất nhiều về địa lý, văn hoá, chính trị, môi trường sống và tôn giáo có thể học được giọng Anh lớn như Anh, Mỹ…Cách duy nhất là hạn chế tối đa sự lai về ngôn ngữ nghĩa la chúng ta hay bắt đầu học bằng cách chọn tiếp cận một giọng Anh chuẩn và phổ biến, ưu điểm nhất cho tới khi thành thạo ngôn ngữ và giọng đó thì thôi, sau đó mới có thể trải nghiệm thêm các giọng Anh khác thoải mái. Đông thời cần tìm hiểu thêm về văn hoá, chính trị, tôn giáo của người bản ngữ sẽ giúp cải thiện tốt giọng.
Nhưng cũng có những quan điểm khác mà tôi cũng đồng tình là việc học ngoại ngữ là để thoả mãn nhu cầu giao tiếp, khi giao tiếp thành công nghĩa là việc học ngôn ngữ như vậy cũng được gọi là thành công mà không quan trọng là giọng nào, miễn sao giao tiếp nói một cách thành thạo và đối phương có thể hiểu được. Có điều với những giọng bị lai nhiều thì khiến cho người nghe phải mất thời gian làm quen mới hiểu trọn vẹn những gì được truyển đạt.
Như vậy tuỳ theo nhu cầu của mỗi người sẽ có sự lựa chọn cách học thế nào cho phù hợp chứ không bắt buộc là phải theo một giọng nào đó. Vì Tiếng anh là ngôn ngữ quốc tế chúng ta học Tiếng anh không phải chỉ để giao tiếp với người Anh, người Mỹ…mà còn dùng giao tiếp với tất cả cộng động dùng tiếng anh trên thế giới do vậy chúng ta cũng không thể học hết được tất cả các giọng của họ.
Lời khuyên:
Hiện nay khoa học công nghệ phát triển vượt bậc, nguồn học liệu tiếng anh thì nhiều vô kể, chúng ta chỉ cần chịu khó siêu tập trên mạng có thể tạo cho riêng con mình một khi học liệu tiếng anh với giọng Anh lớn chuẩn 100%, đó là một lựa chọn tốt cho con bạn học tiếng anh giọng chuẩn bản xứ. Cố gắng cho con bạn học được giọng chuẩn bản xứ cho tới khi con bạn thành thạo thì thôi. Ngoại lệ trong trường họp con bạn học Online hoặc Offline trực tiếp thì tuỳ theo điều kiện tài chính vì chi phí cho việc học thây cô là khá lớn không phải gia đình nào cũng có điều kiện đáp ứng.
Lưu ý:
Ở đây chúng ta không bàn luận việc học giọng này giọng kia là đúng hay sai mà ta chỉ phân tích ưu nhược điểm của nó. Trong những điều kiện, hoàn cảnh khác nhau sẽ có sự lựa chọn khác nhau. Vi dụ: Một cha mẹ Việt Nam biết tiếng anh có thể dạy con nói tiếng anh là chuyện bình thường, về lâu dài con sẽ học được giọng Tiếng anh của cha mẹ mình, về căn bản thì con vẫn có thể sử dụng tiếng anh thành thạo, có chăng thì giọng của con không được hay như giọng bản ngữ thôi và khi gặp nói truyện với người bản ngữ với giọng chính thống thì ban đầu con sẽ khó nghe hơn và cần có thời gian để làm quen thêm.
Biên tập: Edu Việt
